Cyfres gan Academi Heddwch Cymru yw Proffiliau Heddwch, sy’n ceisio tynnu sylw at y rhai sydd wedi chwarae rhan arwyddocaol yn ymdrechion heddwch Cymru. Bydd y casgliad hwn o erthyglau byr yn cynnwys unigolion a gydnabyddir yn eang, a’r rhai a allai fod wedi cael eu hanwybyddu.
Beth yw ‘ffigur heddwch’?
Yn y gyfres hon, rydym yn diffinio ‘ffigwr heddwch’ fel rhywun sydd wedi ceisio gwneud y byd yn lle mwy heddychlon. Gallai hyn fod trwy feddygaeth fodern, diwygio cymdeithasol, dinasyddiaeth fyd-eang, brwydro yn erbyn newid hinsawdd; mae’r dulliau o ysgogi heddwch yn ddiddiwedd.
O ran trafodaethau heddwch, mae trafodaeth yn aml ynghylch ei ddiffiniad. Mae gan bob unigolyn farn wahanol ar yr hyn a olygir wrth heddwch – gallai hyn fod yn absenoldeb trais, neu gallai person ddiffinio heddwch yn ehangach (fel yr ydym yn ei wneud yn Academi Heddwch Cymru). Mae hyn hefyd yn wir am ffigurau heddwch. Gall yr hyn sy’n cyfrif am heddwch i rai gymryd ffurf arall i eraill. Hyd yn oed yn y Beibl, mae cyfeiriadau helaeth at ‘heddwch’ a ‘gwneuthurwyr heddwch’.
“Mae heddwch yn broses ddyddiol, wythnosol, fisol, sy’n newid barn yn raddol, yn araf erydu hen rwystrau, yn adeiladu strwythurau newydd yn dawel.”
John F. Kennedy
Mae’r geiriau ‘heddychwr’ a ‘ceidwad heddwch’ yn cario cynodiadau amrywiol. Defnyddir ‘heddychwr’ yn aml mewn diplomyddiaeth, i ddisgrifio un blaid yn cynnal cysylltiadau heddychlon mewn ymgais i osgoi gwrthdaro. Mae ‘heddychwr’, yn ei dro, yn gyfystyr â’r Cenhedloedd Unedig. Felly, er mwyn osgoi dryswch, rydym wedi dewis defnyddio’r term ‘ffigur heddwch’.
